Zakład Karny w Stargardzie

---

Historia

Zakład Karny w Stargardzie ma swoją historię sięgającą czasów II wojny światowej. Budynki, w których obecnie zlokalizowany jest zakład, wzniesiono w 1940 roku, a ich pierwotnym przeznaczeniem był oboz przejściowy dla jeńców wojennych „Dulag L” (Durchgangsleger). Teren obozu zajmował powierzchnię około 600 ha, a jego ogrodzenie tworzyły druty kolczaste oraz wieże strażnicze. Wraz z końcem 1939 roku, obozowi nadano nazwę Stalag II D.

W drugiej połowie 1939 roku przybyli pierwsi polscy jeńcy. Na początku istnienia Stalagu dostępny był jedynie barak kuchenny oraz gospodarczy. Po pół roku polscy jeńcy przystąpili do budowy własnych baraków – zarówno drewnianych, jak i murowanych, które miały służyć jeńcom z innych krajów.

Rok 1945 przyniósł wyzwolenie miasta, co zaowocowało przejęciem obiektów przez Wojsko Polskie. Dowództwo garnizonu z uwagi na niewielką użyteczność tych obiektów wyraziło gotowość do ich przekazania na potrzeby miasta. W tym czasie Centralne Władze Więziennictwa szukały odpowiednich miejsc na ośrodki pracy dla więźniów, ponieważ wiele zakładów zlikwidowano w związku z reorganizacją górnictwa węglowego. Ostatecznie zdecydowano o utworzeniu w dawnym obozie specjalnego zakładu dla skazanych wojskowych i służb paramilitarnych.

Na koniec 1957 roku obiekty te zostały przekazane do dyspozycji więziennictwa. Już w pierwszym kwartale 1958 roku przygotowano pierwszy barak dla skazanych, a Ośrodek Pracy Więźniów rozpoczął działalność w tym samym budynku, który obecnie jest siedzibą Stargardzkiego Centrum Kultury. Pierwszą grupę skazanych zarejestrowano 30 kwietnia 1958 roku, gdyż to właśnie tego dnia rozpoczęto ich przyjmowanie.

W latach 60. i 70. w zakładzie odbywali karę aresztu wojskowego żołnierze, którzy przebywali tam obok cywilów. Wprowadzono wówczas programy szkolenia wojskowego, nad którymi czuwała kadra instruktorska z Pomorskiego Okręgu Wojskowego oraz dowódca jednostki z kompleksu Białych koszar w Stargardzie. Na początku osadzeni żołnierze byli zatrudniani w okolicznych PGR-ach i stacjach obsługi samochodów. W 1963 roku powstało samodzielne przedsiębiorstwo POM Nr 5, które rozwiązało częściowo problemy z zatrudnieniem skazanych. W 1973 roku żołnierze zostali przeniesieni do nowo otwartego zakładu w Płotach, a w 1974 roku OPW przekształcono w zakład karny.

W latach 70. i 80. Areszt Śledczy kontynuował działalność w budynku nr 105 z końca XIX wieku, a od 1983 roku, po przebudowie, mieści się tu Stargardzkie Centrum Kultury. W okresie stanu wojennego i w latach 90. zakład wykonywał różnorodne zadania na polecenie OISW Szczecin.

W 2011 roku zakład zyskał nową kaplicę więzienną, a uroczystość jej poświęcenia zaszczyciła swoją obecnością wielu znakomitych gości. Wśród nich był przewodniczący Sądu Okręgowego w Szczecinie, dyrektor Okręgowy Służby Więziennej oraz dyrektor Zakładu Karnego w Stargardzie. Głównym celebransem był ks. prał. Paweł Wojtas, główny kapelan więziennictwa w Polsce. Kapelanem zakładu został ks. Łukasz Urbaniak, związany z Parafią Miłosierdzia Bożego w Stargardzie, w której to parafii mieści się zakład. Dzięki zaangażowaniu kapelana oraz skazanych, kaplica została wyposażona w niezbędne przedmioty, a witraże oraz stację drogi krzyżowej wykonali sami osadzeni. Nabożeństwa odbywały się przy ołtarzu przekazanym przez Kościół Miłosierdzia Bożego w Stargardzie, w którym proboszczem jest ks. prałat Zygmunt Zawitkowski.

W grudniu 2014 roku przeszła długa tradycja przekazywania upominków dla dzieci z Domu Dziecka w Stargardzie, jakie zbierano w ramach akcji poboru krwi organizowanej przez funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz innych mundurowych. Zakład Karny współpracuje ze społecznością lokalną, co pozwala na socjalną readaptację osób, które popadły w konflikt z prawem. Współprace te obejmują m.in. Stargardzkie Centrum Kultury, Młodzieżowy Dom Kultury, Ośrodek Pomocy Społecznej, a także Komendę Hufca ZHP. Wśród skazanych działają grupy wsparcia, takie jak anonimowi alkoholicy, a także realizowane są różnorodne programy aktywizacji zawodowej w ramach Klubu Pracy.

W Zakładzie Karnym w Stargardzie istnieje Centrum Kształcenia Ustawicznego. Funkcjonuje tu Zespół Szkół nr 1 dla dorosłych, który kształci skazanych w zawodzie ślusarza przez okres 2 lat. Szkoła dysponuje dobrze wyposażoną pracownią komputerową oraz posiada uprawnienia do przeprowadzania egzaminów zawodowych.

Od 2015 roku działalność rozwija zespół rockowy Adrenalina, który brał udział w wystawie zdjęć z Kuby zorganizowanej przez Sławomira Preissa. Ostatnio zaprezentowane wystawy obejmowały „Kolory prawosławia” oraz ekspozycję związaną z historią dawnych Stalagów. Obecnie powstaje sala widowiskowa, która ma być oddana do użytku w 2016 roku.

Na początku 2016 roku, po niemal dziesięcioletniej posłudze, ks. Łukasz Urbaniak pożegnał się z jednostką. W maju tego samego roku odbyło się uroczyste przekazanie obowiązków nowemu dyrektorowi, mjr Jarosławowi Dąbrowskiemu, który przejął funkcję od ppłk Leszka Kucyrki. Z dniem 1 marca 2017 roku nowym dyrektorem Zakładu Karnego w Stargardzie został ppłk Paweł Kowalski, wcześniej zastępca dyrektora Zakładu w Nowogardzie. W czerwcu tego samego roku dyrektorem zostałem mjr Adam Ładniak, który wcześniej pełnił funkcję zastępcy dyrektora administrowania. Dnia 9 października 2018 roku otworzono nową halę produkcyjną o powierzchni 1000 m², w której skazani budują sieci trakcji kolejowej dla lokalnej firmy Kuca, jako część rządowego programu „Praca dla więźniów”. W trakcie tej uroczystości podpisano akt erekcyjny pod budowę pawilonów mieszkalnego i usługowego, które mają być oddane do użytku w 2020 roku. Nowe miejsca będą mogły pomieścić 258 osadzonych, a w ich projekt wnioskowane są także tereny rekreacyjne oraz sprzęt kuchenny.

Komendanci/Naczelnicy/Dyrektorzy

W historii Zakładu Karnego w Stargardzie, znaleźć możemy szereg ważnych postaci, które miały kluczowy wpływ na rozwój oraz funkcjonowanie placówki.

• Józef Troszczyński – Komendant Ośrodka Pracy Więźniów (1958-1961),
• Zdzisław Serafiński – Komendant Ośrodka Pracy Więźniów (1961-1965),
• Czesław Szyszka – Komendant Ośrodka Pracy Więźniów (1965-1974),
• Stanisław Grzywacz – Naczelnik Zakładu Karnego (1974-1985),
• Michał Jurczak – Naczelnik Zakładu Karnego (1985-1987),
• Mieczysław Westphal – Naczelnik Zakładu Karnego (1987-1991),
• Andrzej Jarliński – Naczelnik Zakładu Karnego (1991-1995),
• Jacek Brzezicki – Naczelnik Zakładu Karnego (1995-1996), Dyrektor (1996-2010),
• Leszek Kucyrka – Dyrektor Zakładu Karnego (od 2010-2016),
• Jarosław Dąbrowski – Dyrektor Zakładu Karnego (maj 2016-luty 2017),
• Paweł Kowalski – Dyrektor Zakładu Karnego (marzec 2017-2017),
• Adam Ładniak – Dyrektor Zakładu Karnego (od 2017).

Struktura organizacyjna

Zakład Karny w Stargardzie posiada złożoną strukturę organizacyjną, która odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu jednostki. W jej skład wchodzą:

• kierownictwo i stanowiska samodzielne,
• dział penitencjarny,
• dział ochrony,
• dział ewidencji,
• dział finansowy,
• dział kwatermistrzowski,
• zakład opieki zdrowotnej.

Każdy z wymienionych działów ma swoje specyficzne zadania i funkcje, które przyczyniają się do efektywnego zarządzania jednostką oraz zapewnienia bezpieczeństwa i opieki dla osadzonych.

Zadania

Dyrektor Zakładu Karnego w Stargardzie pełni swoje obowiązki zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie o Służbie Więziennej z dnia 9 kwietnia 2010 r. Jego główne zadania obejmują:

• tymczasowe aresztowanie w sposób zapewniający prawidłowy przebieg postępowania karnego,
• ochronę społeczeństwa przed osobami osadzonymi w placówkach,
• utrzymanie porządku oraz bezpieczeństwa w zakładzie,
• wszelkie czynności administracyjne związane z tymczasowym aresztowaniem oraz wykonywaniem kar, a także dokumentowanie tych działań,
• organizowanie pracy, która sprzyja nabywaniu umiejętności zawodowych,
• prowadzanie zajęć edukacyjnych oraz kulturalno-oświatowych i sportowych,
• wspieranie procesu readaptacji społecznej skazanych poprzez ułatwianie im kontaktów z bliskimi osobami z wolności,
• zapewnienie, aby osoby odbywające kary pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowane miały przestrzegane swoje prawa, w szczególności poprzez zapewnienie humanitarnych warunków odbywania kary, poszanowanie ich godności osobistej, dostępu do opieki zdrowotnej oraz możliwości korzystania z posług religijnych.

---

Oceń: Zakład Karny w Stargardzie

---